Историја на Битола

       Железото му е познато на човекот од многу одамна во своите изворни форми: на блискиот исток го користеле уште пред 3 илјадитие, а во египетските гробови најдени се мали делови од накит направени од железен метеорит. Но, за долго време тоа се употребувало само при случајно наоѓање.

        Бронзата, се верува дека е случајно откриена кога камења богати со бакарна и калајна руда се користени како ограда за надворешните огништа. Кога огнот ќе ги вжештел камењата топејќи ги металите, тие се мешале и се творела бронзата. Овој метал бил многу поцврст од чистиот бакар, затоа нејзината преработка бргу се ширела. Доскоро се мислеше дека за прв пат е обработувана во Месопотамија, околу 3500 г. пред н.е., но најновите археолошки откритија во Тајланд, покажуваат користење на бронза во 4 илјадитие пред н.е. Околу 3000 г. пред н.е. се раширила во Персија, а во 2000. низ Европа. Од неа се правело помоќно оружје: мачеви, стрели за копја, секири, ножеви; разни потребни алатки и разновиден накит.

При крајот на 4. милениум пред н.е. климата во цела Европа осетно се изменила. Поради падот на температурата и намалување на влажноста на воздухот, шумите се проретчиле, a површините обраснати со трева, грмушки и трска се прошириле. Многу животни ја напуштиле средината во која живееле, а на многу места плодното земјиште се изгубило.

        Најстарата култура пронајдена во нашата околија е според првично најдените локалитети, т.н. Велушко - Породинска културна група од времето на неолитот, што не значи дека и реално е најстара на ова тло, кога ја имаме предвид населеноста на Балканот во многу пораните времиња. Археолошките истражувања во нашата држава се одвиваат во многу краток период, со недоволна екипираност и мали финансии, што е главно причина големи делови од нашата историја да недостасуваат.

        Каменото време е период од човечкиот развиток карактеристичен со употребата на каменот како главен материјал во изработката на алатките. Во различните делови од светот човечките групации ги користеле камените алатки во различни времиња како што и промената на камените со металните алатки се случила различно. Земајќи ги предвид географските разлики, каменото време, започнало пред околу 2.5 милиони години, a завршило пред околу 5.000 год., но во некои региони многу побрзо.

        Околу 98,5 проценти од гените на луѓето и шимпанзата се идентични, со што шимпанзата се најблиски биолошки роднини на луѓето. Тоа не значи дека луѓето еволуирале од шимпанзата, но индицира дека и двата вида потекнуваат од заеднички предок, кој веројатно живеел пред 8-6 милиони години. Луѓето му припаѓаат на научниот ред наречен примати, група од преку 230 видови на цицачи, од кои најблиски им се мајмуните.

        Секоја земја ги открива, истражува, чува и заштитува спомениците на минатото, затоа што својата особеност ја должи на неповторливата историја која ја поминала, исто како што секој човек го живее својот индивидуален живот. Сегашноста е огледало на минатото. Традициите, обичаите, навиките, мислите, носат остатоци од најдалечните времиња. Колку нови народи, низ текот на времето овде да се населувале, секогаш останувало доволен број на староседелци за да ја пренесат својата култура на идните генерации.