This kind of protection of the monuments of culture is a part of the essential activity of Institutes for the preservation of monuments of culture and it is performed parallel to the expert work of investigation, identification, valorization, revalorization, classification, registration and marking of the cultural heritage, its keeping, care, and maintenance, conservation, restoration, reconstruction, dislocation, revitalization, prevention, supervision, restitution, presentation, popularization and any other form of protection of monuments of culture.
The legal protection department of the N. I. Institute for preservation of monuments of culture has been in function for more than twenty years.
As part of its activity, several building complexes are protected by law: the old Bitola bazaar, the old town core, more than 900 stationary individual monuments of culture of everyday and sacral architecture, over 164 archaeological localities have been registered for designation as monuments of culture, noted in Index of stationary monuments of culture on the territory of municipality of Bitola and noted in the Central Index of stationary monuments of culture of R. Macedonia.
For the registered monuments of culture, with an accompanying file with photo and technical documents.
Management and legal actions have been undertaken for more than 800 buildings for monuments of culture, through responses to requests for expert opinion, opinions concerning investment technical documents, decisions, agreements and other documents regulating the relations between the Institute and the participants of conservatory works of the monuments of culture with the owners of the buildings on which the conservation is undertaken, and conservation and restoration of the facades, additions, reconstructions, etc.
Правната заштита на спомениците на културата е составен дел од основната дејност на установата и се остварува паралелно со стручната дејност во истражувањето, идентификацијата, валоризацијата, ревалоризацијата, категоризацијата, регистрацијата и означувањето на културното наследство, неговото чување, негување и одржување, конзервацијата, реставрацијата, реконструкцијата, дислокацијата, ревитализацијата, превенцијата, надзорот, реституцијата, презентацијата, популаризацијата и секој друг облик на зачувување на спомениците на културата.
Правната заштита на Н.У. Завод и музеј Битола, функционира повеќе од 20 години. Во досегашната дејност заштитени се согласно со закон неколку комплекси како Старата битолска чаршија, старото градско јадро, повеќе од 900 поединечни недвижни споменици на културата од профаната и сакрална архитектура, и археолошки локалитети од кои 164 се регистрирани со решение за утврдување својство споменик на културата, запишани во Регистарот на недвижни споменици на културата на подрачјето на Општина Битола и регистрирани во Централниот регистар на недвижни споменици на културата на Република Македонија.
За регистрираните споменици на културата е формирано комплетно досие со фото техничка и друг вид на документација. Управно правна постапка е поведена за над 800 објекти споменици на културата, преку одговори за барања, стручни мислења, мислења за инвестициско техничка документација, решенија, согласности и сл. со кои се регулираат односите меѓу Заводот и учесниците во конзерваторските работи на спомениците на културата и сопствениците на објектите на кои се врши конзервацијата и реставрацијата на фасадите, доградбите, надградбите, темелните реконструкции и сл.
