Рефератот е формиран во 1975 година со основна дејност, заштита на историските споменици од профаната и сакралната архитектура,  спомениците и спомен обележјата од Преродбата,

Илинден и НОАВМ, гробови и гробишта од етносот во Битола, воените гробишта од Првата светска војна како француските, српските, германските; објектите користени од конзуларните претставништва од така наречениот Конзулски период во Битола како и објекти во кои се одиграле значајни настани, живееле значајни личности и фамилии.

spomenici_th_01